Θανάτω θάνατον πατήσας

ΑΛΗΘΕΙΑ / ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΘΡΟΥ:

30/04/2003

Θανάτω θάνατον πατήσας

Δεν ξέρω, είστε ανάμεσα στους τυχερούς που άνοιξαν την κατάλληλη στιγμή τη ΝΕΤ τη Μεγάλη Παρασκευή για να παρακολουθήσουν τον Επιτάφιο στην Κυδιάντα; Θα το έδειξαν σίγουρα και τα δικά μας κανάλια, η Ευγενία η Κώτη το κατέγραψε, αλλά το είδε και όλη η Ελλάδα.

Και θα ακούσατε και σεις, μαζί με την υπόλοιπη Χίο, την "ύστατη έκκληση", όπως ο ίδιος τη χαρακτήρισε, ενός ανθρώπου που είχε το θλιβερό προνόμιο να κατάγεται από δύο έρημα, εγκαταλειμμένα χωριά: απ' την Παλιά Ποταμιά από πατέρα κι απ' την Κυδιάντα από μάνα.

Έκκληση να λειτουργούμε τα χωριά μας μέρα που 'ναι, για να ...;;;

Για να τι; Μην απογκρεμίσουνε τα γκρέμια;

Μην ερημώσουνε τα έρημα; Παράλογο.

Κι όμως, για κάτι φώναζε ο άνθρωπος. Τι εικόνιζε στ' αλήθεια η περιφερόμενη εικόνα, ποια Κυδιάντα σταυρωμένη φέρναν γύρω στις έντεκα το πρωί - παράλογο !

Και ποιος να τ' ακούσει; Ετσι κι αλλιώς η περιφορά γινόταν με την απουσία της προϊσταμένης αρχής, χωρίς παπά - παράλογο !

Ο ήλιος, ο φυσικός ήλιος, έλειψε από τον τόπο της Παλιάς Ποταμιάς και ο τόπος εγκαταλείφθηκε. Ένας άλλος ήλιος, ο νοητός της δικαιοσύνης και της ελευθερίας, έλειψε από τον τόπο της Κυδιάντας και ο τόπος εγκαταλείφθηκε κι αυτός. Άλλος ένας ήλιος λείπει απ' τα Διευχά ή την Πισπιλούντα και τόσα άλλα χωριά μας, ο ήλιος μιας προοπτικής επιβίωσης, και έτσι θα εγκαταλειφθούν κι αυτά.

Για τι φώναζε ο άνθρωπος; Για τα χωράφια του νοιαζότανε; Να πέσαν τάχα οι ξερολιθιές στις σκάλες; Και τους άλλους, που μαζί του είχαν πάρει την πρωτοβουλία για το μοναχικό αυτό Επιτάφιο, λέτε να τους έτρωγε το Κτηματολόγιο;

Είμαστε όλοι βέβαιοι πως όχι. Τις ρίζες τους να ξεραίνονται ένιωθαν, το ημερολόγιο πίσω τους να σβήνεται έβλεπαν, καμία ηχώ δεν ακούνε πια από βουβά φαράγγια, τα παιδικά παραμύθια, οι μνήμες ξεψυχούνε.

Δεν είναι άλλος ένας Επιτάφιος τούτες οι γραμμές. Γράφονται με μια βαθιά προσδοκία Ανάστασης, και μάλιστα μιας Ανάστασης υπόθεσης καθημερινής, μιας ιστορίας που μπορούν να τη γράψουνε τα δικά μας χέρια.

Υπήρξε αφετηρία κοινή, και γνωστή, στη σκληρή πορεία των χωριών μας προς την εξαφάνιση, μοίρα που τα Βορειόχωρα τη βίωσαν τα πενήντα τελευταία χρόνια. Μοίρα θανάτου. Μα τούτος ο θάνατος μπορεί να αποτελέσει μια αφετηρία αναστροφής ξεκινώντας από το μόνο που μας έχει απομείνει: τη φύση των Βορειοχώρων, ανέγγιχτη στο μεγαλύτερό της μέρος, με τα ίχνη της ανθρώπινης παρουσίας, σεμνά και με επίγνωση του μέτρου. Η ερήμωση λειτούργησε και σαν ένα κέλυφος προστασίας καθώς απέσυρε την περιοχή από το ενδιαφέρον, από χρήσεις που θα αλλοίωναν το φυσικό περιβάλλον. Όχι ότι δεν υπάρχουν ανοιχτές πληγές και απειλητικοί κίνδυνοι. Μα το τελικό σημερινό ισοζύγιο επιτρέπει να διατυπωθούν προτάσεις, να αναληφθούν πρωτοβουλίες και να ξεκινήσουν ενέργειες που θα δημιουργήσουν προοπτικές επιβίωσης.

Τα Βορειόχωρα είναι ικανά σήμερα να φιλοξενούν, αυτά μόνα, φυτικά και ζωικά είδη, γεωλογικούς σχηματισμούς, συναντήσεις στεριάς και θάλασσας, χνάρια της ανθρώπινης παρουσίας που συνθέτουν ένα σύνολο ζωής ιδιαίτερης σημασίας που λίγοι το γνωρίζουν πολύ κι οι περισσότεροι το εκτιμούν λίγο. Με αυτό το δυναμικό σύστημα, σαν ένα δίδυμο Φύσης - Ανθρώπου, μπορούμε να απαντήσουμε στην έκκληση της Μεγάλης Παρασκευής από την Κυδιάντα και να κάνουμε δική μας πράξη, καθημερινή, το "θανάτω θάνατον πατήσας".

Την εγκατάλειψη να τη δούμε σαν διαδικασία διατήρησης, την αγωνία να τη μετατρέψουμε σε οργανωμένες δράσεις ανάδειξης του περιβάλλοντος και αυτό το μυστήριο "τίποτα" που στεφανώνει απ' το βοριά το μισό νησί να γίνει μια σπουδαία πύλη του στον κόσμο.

NIKOΣ ANΔPEOΠOYΛOΣ